Yetişkinlerde Demir Eksikliği Nedenleri

Yetişkinlerde Demir Eksikliği Sebebleri Nelerdirdir? Düşük miktarda demire bağlı olarak kanın kırmızı hücrelerindeki azalma demir eksiliği anemisi olarak adlandırılır. Kansızlığın en fazla görülen şekli demir eksikliği anemisidir. Kadınların yüzde 20`si, hamilelerin yüzde 50`si ve erkeklerin yüzde 3`ünde demir eksikliği görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü`nün yaptığı tespitlere göre; 760 milyondan fazla insanda demir eksikliği olduğu belirtilmektedir.

• Günlük demir ihtiyacı menopoz öncesi, kadınlarda 18 mg, hamilelerdeyse 27 mgdır. Erkeklerde ise günlük demir gereksinim 8 mg.

• Kana kırmızı rengini veren ve dokulara oksijen taşınmasında görevli yapı taşı olan hemoglobinin azalması kansızlığa neden olur. Özellikle kadınlarda daha çok görülen demir eksikliği anemisi yani kansızlık soluk ten rengi, güçsüzlük ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini belli eder.

• Bazı kişiler bu minerali  besinsel olarak eksik alırken bazı kişilerdeyse demirin bağırsaklardan emilimi yetersizdir.

• Demir eksikliğinin sebepleri besinlerle demirin az miktarda alınması, vücut tarafından az miktarda emilimi ve ağır menstürel kanama da dahil olmak üzere kan kaybıdır. Vücutta ve kemik iliğindeki demir depolarının harcanmasıyla kansızlık yavaş yavaş gelişir.

• Yetişkinlerdeki demir eksikliği kan kaybıyla ilgilidir. Kanama nedenleri arasında mide ülseri, mide ve kalın bağırsak tümörleri, hemoroidler, bağırsak polipleri, kadınlarda fazla oranda veya uzun süren adet kanamalarıdır.

• Ameliyatla midenin bir bölümü veya tümü alınan kişilerde demir emilemez ve zaman içerinde demir deposu da tükenince demir eksikliği oluşur.

• Kronik enfeksiyonlar, sindirim sistemi anomalileri, malabsorbsiyon sendromu gibi demir emiliminin bozulduğu durumlarda kansızlık oluşabilir.

• Yiyeceklerle demirin yeteri oranda alınamaması sonucu demir eksikliği meydana gelir. Zayıflama rejimleri, vejeteryan beslenme, yeme bozuklukları da kansızlığa yol açar.

• Demir mineralinin emilimi zordur. Yanlış şekilde beslenme durumunda bu olumsuzluk daha da fazlalaşır. Kafeinli içecekler yemeklerle ya da bitiminden hemen sonra alındığında, vücuttan demir atımı artar.

• Amerika’da yapılan bir araştrma sonucuna göre demir eksikliğine sebep olan diyet programlarının kadınlarda zihinsel faaliyetleri zayıflattığını göstermiştir. Diyet programı esnasında vücuttaki demir oranının azalması genç yaştaki kadınların zihinsel performansını yavaşlatıyor ve zihinsel fonksiyonların yerine getirilmesinde zayıflamalar, dikkat kaybı, hafıza ve konsantrasyon seviyelerinde ciddi şekilde azalma oluşuyor.

• Yoğun stres altında çalışan, tahıl ve karbonhidrat ağırlıklı beslenen kadınlarda da demir düşüklüğü görülmektedir.

• Prematürelik ve çoğul gebelikler kansızlığa sebep olabilir.

• Ülser kanamaları, kadınlarda adet kanamaları gibi akut ya da kronik kan kaybı demir ihtiyacının arttığı durumlardır.

• Yoğun olan adet kanamaları, mide ülserlerinden doğan kanamalar, basur kanamaları  kronik kansızlığa yol açabilecek rahatsızlıklardır. Adet  dönemlerinde kaybedilen kana karşılık, demir gereksinimi kadınlarda erkeklere nazaran yüzde 60 fazladır.

• Üreme çağında olan ve menstürasyon sebebiyle kan kaybı olan kadınlar, demir gereksinimi artmış hamile ya da emziren kadınlar, çocuklar ve beslenmesinde gerekli miktarda demir bulunmayan kişiler kansızlık riski altındadırlar.

Demir Eksikliği Belirtileri

Güçsüzlük, yorgunluk, nefes darlığı, soluk cilt rengi, kırılgan tırnaklar, sindirim bozuklukları, iştahsızlık, kabızlık, çarpıntı, eforla oluşan nefes darlığı, kulak çınlaması, baş dönmesi, halsizlik, çabuk yorulma .

Ağır durumlarda ağız köşelerinde çatlaklar ve dalak büyümesi meydana gelebilir. Bazı hastalarda toprak yeme gibi belirtiler olabilir.

Demir Eksikliği Tedavisi

Demir eksikliğinin tedavisinde  demir eksikliği anemisinin sebebini teşhis etmek önemlidir. Demir eksikliği, beslenmeyle  demirin arttırılmasıyla giderilemeyebilir. Bu yüzden İlaç biçiminde ek olarak alınması gerekebilir. Tedaviye başladıktan iki ay sonra hemoglobin düzeyi normale çıkar, fakat genellikle kemik iliğinde olan demir depolarını doldurmak amacıyla tedaviye 6 ila 12 ay daha devam edilmesi gerektiği belirtiliyor.

Oral şekilde  ilaç olarak alınan demir, ferröz sülfat formundadır. Demir emilimi en iyi aç karnına olmasına rağmen birçok kişi buna katlanamaz. Süt ve anti-asit ilaçlar demir emilimini olumsuz biçimde etkileyebileceğinden dolayı demirle beraber alınmaması gerekir. C vitamini ise demir emilimini arttırır.

Kırmızı et, karaciğer ve yumurta sarısı demir bakımından zengin besinlerdir. Maydanoz, roka, fındık, fıstık, susam, soya fasulyesi, kuru meyveler, kuru baklagiller, keçi boynuzu pekmezi de demir içeren yiyecekler arasındadır.

Et miktar ve emilim kolaylığı açısından en iyi demir kaynağıdır. Kırmızı etteki demir içeriği beyaz etten daha fazladır.