Parkinson Belirtileri ve Parkinson Hastalığı Nedir?

Parkinson Nedir? Kontrol edilemeyen titreme ve kas koordinasyonu kaybıyla karakterize hareket bozukluğu olan parkinson hastalığı, beyinde dopaminin yapıldığı sinir hücrelerinin kaybı nedeniyle meydana gelir. Adını, hastalığı ilk kez 1817’de titremeli felç olarak tanımlayan İngiliz doktor James Parkinson’dan almıştır. Dopaminerjik hücre ölümü hareket yavaşlığı, titreme, bunama ve hafıza sorunlarına yol açar.

Parkinson Hastalığı Neden Olur?

Parkinson hastalığı beyinde ‘substansiya nigra’ denilen bir bölgede bulunan ve dopamin üreten nöronların kaybedilmesi nedeniyle oluşur. Beyin, bu hücrelerin %50’sini kaybettiğinde, parkinson hastalığına ait bulgular ortaya çıkar.

Beynin yeralan substantia nigra dopamin üreten merkezdir. Substansiya nigranın sinir hücreleri, beyindeki korpus striatum adlı bir yapının sinir hücreleriyle bağlantılıdır. Substansiya nigra hücrelerinin ürettiği dopamin, sinir lifleriyle korpus striatuma taşınır ve oradaki hücreler arasında kimyasal iletici olarak görev yapar. Substansiya nigra hücrelerinin hasara uğraması halinde dopamin üretip depolayamaz ve striatumda dopamin eksilir. Eksikliğin ciddi oranlara ulaşması parkinson hastalığıyla ilgili belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.

Parkinson Belirtileri – Parkinson Nasıl Başlar?

• Titreme, kas sertliği ve hareket azlığı parkinson hastalığının 3 temel belirtisidir.

• Parkinson hastalığı, yıllarca fark edilmeden sinsi bir şekilde ilerleyebilir. Hastaların büyük çoğunluğunda ilk belirti genellikle titremedir ve sıklıkla bir taraftaki elde, bazen de bir ayakta meydana gelir. Titreme tek bir parmağın titremesiyle sınırlı kalabildiği gibi bazen dili, dudakları ve çeneyi de etkileyebilir. Titreme uyku sırasında ve o uzvun harekete başlamasıyla sonra erer. Sinirlilik, yürüme, stres altında kalma veya aşırı zihinsel faaliyetler ise titremeyi arttırır.

• Bazı hastalar uzuvlarında sertlik hissinden şikayet ederler. Kas sertliği yorgunluk, batma hissi, ağrı ya da kramp şeklinde hissedilebilir.

• Parkinson hastalığının en ciddi belirtilerinden bir de hareketlerdeki yavaşlamadır. Bradikinezi olarak ifade edilen bu durum her hastada erken ya da geç olarak gelişir. Hareketsizlik anlamına gelen akinezi ise genellikle hastalığın ilerlemiş olduğu dönemlerde meydana gelir. Hareket yavaşlığı günlük hayattaki faaliyetlerin belli bir yavaşlıkta yapılmasına neden olur. Hareketlerdeki bu tür yavaşlık hastanın zaman içerisinde başkalarına bağımlı hale gelmesine yol açabilir.

• Yüzdeki mimiklerin kaybolması, göz kırpma hareketinin azalması ve düşük tempoda konuşma görülür.

• Hastanın, yürürken bir kolu diğeri kadar çok sallanmaz.

• Parkinson hastaları dengede zorluk yaşarlar, düşmeye eğilimlidirler. Hastalar daha küçük fakat sık adımlarla yürümeye çalışır.

• Nörodejeneratif süreç koku alma sistemini etkidiği için parkinson hastaları koku yeteneğini kaybeder.

• Parkinson hastalarının büyük bir kısmında psikiyatrik komplikasyonlar ortaya çıkar. Bunlara, depresif semptomlar, uyum bozuklukları, anksiyete sendromları psikoz ve deliryum da eşlik edebilir.

• Kanada’da yapılan ve sonuçları ‘Annals of Neurology’ adlı dergide yayınlanan araştırmaya göre  glukoserebrozidaz  genindeki değişim, alfa-sinüklein proteinin beyinde birikmesine neden olarak parkinson hastalığının oluşumunu hızlandırmaktadır.

• Fransa’daki Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan araştırma, doku bozulmalarının sinir sistemiyle sınırlı kalmadığını, parkinson hastalarının beynindeki sinir hücrelerinde görülen anormalliklerin aynısının sindirim sistemindeki sinir hücrelerinde de olduğunu göstermiştir.

• Finlandiya’da, 3000 kişi üzerinde yapılan araştırmaya göre D vitamini eksikliği, parkinson hastalığına yakalanma riskini 3 kat artırmaktadır.

• ‘Neurology ‘adlı dergide yayınlanan araştırmaya göre, parkinson hastası kadınların cilt kanserinin bir türü olan melanomaya yakalanma riski  1,5 kat, parkinson hastası olan erkeklerin ise bu hastalığa yaklanma riski 2 kat fazla olmaktadır.

• Araştırmalar, uykuda tekme atma, bağırma ve yataktan düşme gibi belirtilerle görülen REM Uykusu Davranış Bozukluğu olan kişilerin %35 ila 50’sinde zaman içinde parkinson hastalığının geliştiğini göstermektedir. Bilim adamları REM uyku bozukluğu yaşayan hastaların 5 yıl içerisinde önemli bir nörolojik rahatsızlıkla karşılaşabileceklerini ifade ediyorlar.

Parkinson Teşhisi Nasıl Konur?

Hastalığının orta veya ileri devrede tanısı nörolojik muayeneyle konulur. Dopamin hücrelerinde azalma olup olmadığının tespiti ve azalma varsa ne oranda olduğunu gösteren  PET CT gibi görüntüleme tekniklerinden de yararlanılır. Parkinson hastalığının ortalama teşhis yaşı, 62 ila 65 civarıdır. Bir kişiye 40 yaşından önce parkinson teşhisi konulursa bu durum ‘Genç Yaşta Görülen Parkinson Hastalığı’ olarak adlandırılır.

Parkinson Tedavisi Nasıl Yapılır?

Parkinson İlaçları: Parkinson hastalığının tedavisi genel olarak ağızdan alınan ilaçlarla olur. L-dopa en çok bilinen ilaçtır. Bromokriptin ve pergolin gibi beyinde dopamin benzeri işlevi olan ilaçlar da parkinson  tedavisinde kullanılmaktadır. Parkinson hastaları başlangıçta tedaviye iyi yanıt vermişlerse ilaç tedavisiyle uzun süre hayatlarını sorunsuz sürdürebiliyorlar. Zaman içerisinde hastalığın ilerlemesi ve ilaca tolerans gelişmesi durumunda eski doz ve sıklıkta ilaç kullanımı yetersiz kalabiliyor.

Beyin Pili: Beynnin içerisine yerleştirilen ve ucunda dört platinyum ve iridyum karışımı kutup bulunan bir elektrot olan beyin pilleri, başta parkinson olmak üzere, birçok hareket bozukluğunun tedavisinde kullanılan elektronik cihazlardır. İlaç tedavisinden yararlanamayan ve şiddetli titreme nöbetleri geçiren olan kişilerde olumlu sonuçlar vermektedir.