Alzheimer Belirtileri ve Tedavisi

Alzheimer (alzaymır) hastalığı ilk kez Alman Dr. Alois Alzheimer tarafından 1906 yılında tanımlanmıştır. Beyindeki bazı sinir hücrelerinin yavaş yavaş işlevini kaybetmesi sonucu çeşitli zihinsel bozukluklarla oluşan alzheimer, ilerleyici ve geri dönüşsüz bir hastalıktır.

Bunama belirtilerinin görülmesinden yıllar önce beyinde biriken plakalarla başlayan alzheimer’ın başlangıç, orta ve ileri olarak üç aşaması vardır. Başlangıç evresinde  herhangi bir belirti görülmese de beyinde anormal bir amiloid proteini birikimi oluşur. Orta seviyede hafif şiddetli hafıza kaybı ortaya çıkar ve hastalar öğrenmede ve kendilerini ifade etmede sorun yaşarlar. İleri seviyede ise sözcükleri anımsamada ve günlük işlerini yapmalarını sağlayacak kararlar vermede zorlanırlar.

Alzheimer Neden Olur?

Demans (bunama), kişinin entelektüel ve sosyal yeteneklerinin, günlük fonksiyonlarını etkileyecek ölçüde ilerleyici kaybıdır. Alzheimer demans türleri içinde en fazla görülen hastalıktır.

İnsan beyninin ürettiği amyloid beta proteini, olağan biçimde beyinden uzaklaştırılır, ancak alzheimer hastalarında bu konuda sorun meydana gelmektedir. Proteinin beyinden atılamaması nedeniyle alzheimerlı kişilerin beyinlerindeki beta proteini, normal kişilerin beyinlerindekine göre 100 ile 1000 kat daha fazladır.

Kimler Risk Altında?

• Yaşın ilerlemesi alzheimer hastalığı için  önemli bir risk faktörüdür.

• Bilinç kaybıyla sonuçlanan kafa travmaları Alzheimer riskini artırır.

• California Üniversitesi tarafından 55 yaş ve üzerindeki 281 bin kişi üzerinde yapılan 7 yıllık araştırma sonucuna göre  beyin dokusunda zedelenme olan kişilerin alzheimer hastalığına yakalanma  riski 2 kat daha fazladır.

• Birinci derecede akrabalar arasında alzheimer hastasının olması alzheimer riskini 2-3 kat artırır.

• İsveçteki Karolinska Enstitüsü tarafından yapılan araştırmaya göre, orta yaşlarda aşırı kilolu olmak, ilerde alzheimer’a yakalanma riskini %80 artırmaktadır.

Alzheimer Belirtileri

Yaşın ilerlemesiyle görülen ve gündelik işlerin  yerine getirilmesinde sorunlara neden olan unutkanlık alzheimer hastalığının işareti olabilir.

İlk başlarda görülen basit unutkanlıklar, zaman içerisinde günlük işleri yapmayı engelleyecek düzeye ulaşır; ileri evrelerde ise zihinsel ve bedensel işlevler önemli derecede bozularak, hastayı tamamen bakıma ve yatağa bağımlı hale getirir.

Hastalarda görülebilecek  sorunlar;

• Günlük işleri yerine getirmekte zorlanma,

• Yakın zamana ait olayları ve insan isimlerini hatırlayamama,

• Giyinme ve kişisel hijyen bakımından  yardıma ihtiyaç duyma,

• Eşyaları yanlış yere koyma,

• Aynı soruları tekrarlama, aynı şeyleri tekrar tekrar söyleme,

• Tarihleri unutma ya da bildiği yolları bulamama,

• Akrabalarını, arkadaşlarınıve nesneleri tanımamak,

• Kelime bulmakta zorlanma, basit kelimeleri bile unutup, bunların yerine anlamsız sözcükler koyma

• Daha çok yakın dönem içinde öğrenilenlerin unutulması ve yeni şeylerin yeterince öğrenilememesi şeklindeki bellek problemlemleri,

• Depresiflik, saldırganlık ve paranoya gibi davranış bozukluları,

• Alzheimer hastalığına damar hastalığının eşlik etmesi belirtilerin ağırlaşmasına neden olur.

• King’s College Psikiyatri Enstitüsünce yapılan ve sonuçları “Archives of General Psychiatry” adlı dergide yayınlanan araştırma sonucuna göre alzheirmer’ın belirtileri görülmeden yaklaşık 10 yıl önce kanda clusterin proteinin yükselmektedir. Araştırmacılar bu tespitten yola çıkarak alzheimer hastalığına yakalanabilecek olanları önceden tespit edecek bir test geliştirebileceklerini ifade etmişlerdir.

• Alman bilim adamlarının yürüttüğü araştırmaya göre, omurilik sıvısındaki beta amyloid denilen protein kullanılarak alzheimer hastalığının gelişim riski %80 oranında tahmin edilebilir. Araştırmacılar; beta amyloid proteini, beyin hücrelerinin yapısında yer alan kusurlu tau proteini ve hastanın yaşının birleşimi gibi faktörler sayesinde hastalık riskinin büyük oranda önceden anlaşılabileceğini belirtiyorlar.

Alzheimer Teşhisi Nasıl Konulur?

Alzheimer teşhisini koymak için önce hastada demans olup olmadığı tespit edilmesi gerekir. İnsanların bellek, dikkat, görsel algılama gibi tüm zihinsel işlevlerini ölçen, yaş ve eğitim durumuna göre standardize edilmiş testlerle zihinsel işlev sorununun varlığı ve derecesi araştırılır. Demansın mevcudiyeti anlaşıldıktan sonra demansın altında yatan nedeni ya da veya bunamanın altında yatan etkeni saptamak amacıyla bazı görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Görüntüleme yöntemleriyle direkt olarak alzheimer’ın varlığı anlaşılmaz. Daha çok damar tıkanmaları, beyin içindeki kronik kanamalar, beyin tümörleri, beyin içindeki sıvının fazla miktarda artması gibi faktörleri elemek için başvurulur. Troit bezinin bozukluğu, B12 vitamin eksikliği, bazı beyin tümörleri gibi durumlar bunamaya benzer belirtiler gösterdiği için bunların olup olmadığını anlamak için de bazı testler yapılır.

Alzheimer Tedavisi

Kullanılan ilaçlar hastalığı tedavi etmekten çok, hastalığın belirtilerini kısmen gidermek ve ilerlemesini belli ölçüde yavaşlatmayı sağlar. Tedavide asetilkolinesteraz inhibitörleri ve NMDA reseptör antagonistleri kullanılmaktadır.

Alzheimer Aşısı Yolda

Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi araştırmacıları, beyinde plak oluşumuna neden olan ve alzheimer’ın oluşumunda etkisi olduğu düşünülen protein beta-amiloide karşı DNA aşısı geliştirdiklerini açıkladılar. Henüz deneysel aşamada olan aşı, beta-amiloide bağlanarak onu yok eden antikorları uyarmaktadır. Araştırmacılar antikorun beyindeki plaksız dokulara değil, sadece plaklı dokulara bağlandığını belirtiyorlar. Üzerinde çalışılan DNA aşısı, proteini kodlayan beta-amiloid geni içeriyor. Vücuda enjekte edildiğinde DNA, bağışıklık sistemini uyararak beta-amilode karşı antikor üretmesini sağlıyor.

---------

Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.

Share on:

Yorum yapın

css.php